Spis treści:
- Budowa kręgosłupa i mechanizm przepukliny
- Przyczyny przepukliny
- Objawy w zależności od lokalizacji
- Diagnostyka i metody leczenia
- Jak zapobiegać przepuklinie?
Budowa kręgosłupa i mechanizm przepukliny
Kręgosłup człowieka składa się z 24 kręgów oddzielonych krążkami międzykręgowymi, które pełnią funkcję amortyzatorów. Dyski te zbudowane są z jądra miażdżystego otoczonego pierścieniem włóknistym. W wyniku degeneracji lub urazu, pierścień może pękać, co prowadzi do wypchnięcia jądra i nacisku na struktury nerwowe. Najczęściej dotyczy to odcinka lędźwiowego, ale przepuklina może wystąpić również w odcinku szyjnym czy piersiowym.
Przyczyny przepukliny
Do najczęstszych przyczyn przepukliny należą:
- Naturalne procesy starzenia się krążków międzykręgowych.
- Ciągłe przeciążenia kręgosłupa związane z pracą fizyczną lub nieprawidłową postawą.
- Urazy mechaniczne, takie jak wypadki lub intensywne treningi sportowe.
- Czynniki genetyczne, zwiększające podatność na zwyrodnienia.
Niektóre grupy są bardziej narażone na rozwój przepukliny. Obejmuje to osoby z nadwagą, palaczy oraz mężczyzn – u których ryzyko jest dwukrotnie większe.
Objawy w zależności od lokalizacji
Objawy przepukliny różnią się w zależności od miejsca jej wystąpienia i stopnia nacisku na nerwy:
- Przepuklina lędźwiowa:
- Ostry ból w dolnej części pleców promieniujący do pośladka i nogi.
- Uczucie mrowienia lub drętwienia kończyn.
- Osłabienie siły mięśniowej, czasem nawet problemy z chodzeniem.
- Przepuklina szyjna:
- Ból szyi promieniujący do ramienia i dłoni.
- Sztywność karku oraz drętwienie ręki.
- Nasilenie dolegliwości w określonych pozycjach głowy.
- Przepuklina piersiowa:
- Rzadziej występująca, objawia się bólem promieniującym wzdłuż żeber.
- Możliwe zaburzenia czucia w kończynach dolnych.
Diagnostyka i metody leczenia
Diagnostyka odbywa się głównie przy pomocy rezonansu magnetycznego (MRI), który pozwala dokładnie określić miejsce przepukliny i stopień ucisku na nerwy. W niektórych przypadkach stosuje się również RTG w celu wykluczenia innych przyczyn bólu.
Leczenie niechirurgiczne
W około 90% przypadków przepuklina kręgosłupa może być leczona zachowawczo. Podstawowe metody obejmują:
- Farmakoterapię, w tym leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.
- Fizjoterapię - ćwiczenia wzmacniające i rozciągające kręgosłup.
- Unikanie obciążających aktywności i odpoczynek w okresie zaostrzenia bólu.
Pacjenci mogą również stosować gorące kompresy, aby złagodzić napięcie mięśniowe.
Leczenie operacyjne
Operację rozważa się, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów po 6-12 tygodniach. Przykładem zabiegu jest dyscektomia, która polega na usunięciu części uszkodzonego dysku. Większość pacjentów szybko wraca do normalnej aktywności, choć kluczową rolę odgrywa rehabilitacja pooperacyjna.
Jak zapobiegać przepuklinie?
Aby zmniejszyć ryzyko przepukliny kręgosłupa, warto:
- Utrzymywać prawidłową masę ciała.
- Regularnie ćwiczyć, wzmacniając mięśnie pleców i brzucha.
- Unikać długotrwałego siedzenia i nieprawidłowej postawy.
- Dbać o odpowiednią technikę podnoszenia ciężarów.
Przepuklina kręgosłupa to poważny problem, ale w większości przypadków możliwy do wyleczenia lub kontrolowania. Wczesna diagnoza i właściwe postępowanie mogą znacząco poprawić komfort życia.
Źródło: Rehasport