Spis treści:
● Nowe wytyczne ASA - jak zapobiegać udarom mózgu?
● Rola służby zdrowia i podstawowa opieka medyczna
● Zdrowie kobiet - nowe rekomendacje
● Nowe leki na otyłość - analogi GLP-1
● Aktywność fizyczna jako element profilaktyki
● Wsparcie w profilaktyce udarowej w trudnych warunkach
Nowe wytyczne ASA - jak zapobiegać udarom mózgu?
Zespół naukowców pracujących nad aktualizacją rekomendacji oparł swoje analizy na najnowszej literaturze z zakresu neurologii i kardiologii, publikowanej od 2014 roku. Wytyczne te są zgodne z zaleceniami Life’s Essential 8 American Heart Association, które podkreślają konieczność optymalizacji zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Głównym celem nowych wytycznych jest zapobieganie pierwszemu udarowi, co jest nazywane profilaktyką pierwotną.
Prof. Cheryl D. Bushnell z Wake Forest University School of Medicine, zaangażowana w tworzenie wytycznych, podkreśla, że aż 80% udarów można byłoby uniknąć poprzez odpowiednią profilaktykę. Naukowcy wskazują, że kluczowe działania zapobiegawcze obejmują zmianę stylu życia, co pomaga redukować ryzyko udaru. Rekomendowane kroki to m.in.:
● rzucenie palenia,
● regularne badania przesiewowe,
● poprawa jakości snu,
● zwiększenie aktywności fizycznej,
● zmiana nawyków żywieniowych,
● stosowanie leków w celu redukcji ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych.
Rola służby zdrowia i podstawowa opieka medyczna
Odpowiedzialność za profilaktykę udarów ASA przypisuje również służbie zdrowia, zwłaszcza pracownikom podstawowej opieki zdrowotnej. Wytyczne podkreślają konieczność regularnego monitorowania czynników ryzyka, takich jak nadciśnienie tętnicze, poziom cukru we krwi i poziom cholesterolu. Eksperci zwracają także uwagę na problem otyłości, która jest znaczącym czynnikiem ryzyka zgonów związanych z incydentami sercowo-naczyniowymi.
Prof. Bushnell zaznaczyła, że niektóre populacje są bardziej narażone na ryzyko udaru ze względu na genetykę, styl życia oraz uwarunkowania społeczne. Część osób nie przechodzi odpowiednich badań przesiewowych, co uniemożliwia wykrycie zagrożenia we wczesnym stadium. Aktualizacja wytycznych po dekadzie była niezbędna, aby uwzględnić nowe odkrycia dotyczące ryzyka udaru w różnych grupach społecznych.
Zdrowie kobiet - nowe rekomendacje
W nowo opublikowanych zaleceniach zwrócono szczególną uwagę na zdrowie kobiet, wskazując na specyficzne czynniki ryzyka związane z układem hormonalnym i reprodukcyjnym. Lekarze powinni badać pacjentki pod kątem ryzyka udaru, zwracając uwagę na aspekty takie jak:
● stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej,
● nadciśnienie (w tym w okresie ciąży),
● wczesna menopauza
● endometrioza,
● powikłania po ciąży,
Autorzy wytycznych zaznaczają, że zwiększona świadomość zdrowotna i lepsze zrozumienie zagrożeń pozwolą zapobiegać pierwszym i kolejnym epizodom udaru. W Polsce wdrożenie tych rekomendacji może przyczynić się do znaczącego zmniejszenia liczby przypadków udarów oraz poprawy jakości życia pacjentów.
Eksperci zalecają, aby kobiety z nadciśnieniem podczas ciąży kontynuowały terapię przez 6 tygodni po porodzie, co zmniejsza ryzyko krwotoku śródmózgowego. Nowe zalecenia obejmują również stosowanie leków na otyłość oraz podkreślają rolę zdrowej diety i aktywności fizycznej.
Nowe leki na otyłość - analogi GLP-1
ASA zaleca, aby osoby z nadwagą lub otyłością rozważyły terapię lekami podawanymi podskórnie, zwanymi analogami GLP-1. Substancje czynne, takie jak semaglutyd i liraglutyd, które uzyskały aprobatę Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA), mogą wspomagać utratę wagi i zmniejszać ryzyko udaru. Terapia ta powinna być stosowana pod nadzorem lekarza i w połączeniu z innymi metodami profilaktyki zdrowotnej.
Wytyczne uwzględniają także konieczność stosowania odpowiedniej diety przez pacjentów. Zaleca się wprowadzenie diety śródziemnomorskiej, która kładzie nacisk na spożycie warzyw, owoców, ryb, orzechów oraz oliwy z oliwek. Dieta śródziemnomorska jest uznawana za jedną z najskuteczniejszych w zapobieganiu chorobom układu sercowo-naczyniowego i może odgrywać kluczową rolę w redukcji ryzyka udaru.
Aktywność fizyczna jako element profilaktyki
Oprócz zaleceń dietetycznych, ASA podkreśla znaczenie regularnej aktywności fizycznej. Dorośli powinni wykonywać co najmniej 150 minut umiarkowanych ćwiczeń aerobowych tygodniowo lub 75 minut intensywniejszych treningów. Ruch ma kluczowe znaczenie w regulacji ciśnienia krwi, masy ciała oraz ogólnej kondycji układu sercowo-naczyniowego, co bezpośrednio wpływa na zmniejszenie ryzyka udaru.
Zaleca się, aby lekarze indywidualnie dobierali rodzaj aktywności fizycznej dla swoich pacjentów, uwzględniając ich stan zdrowia oraz możliwości. Ćwiczenia mogą obejmować spacery, pływanie, jazdę na rowerze lub trening siłowy, dostosowany do preferencji i kondycji pacjenta.
Wsparcie w profilaktyce udarowej w trudnych warunkach
Wytyczne zwracają uwagę na potrzebę zapewnienia wsparcia w profilaktyce udarowej również w trudnodostępnych obszarach oraz w środowiskach o niskim statusie ekonomicznym. Badacze ASA wskazują, że problemy z dostępem do zdrowej żywności oraz ograniczona mobilność mogą wpływać na stan zdrowia mieszkańców tych rejonów.
W ramach nowych wytycznych wskazano konieczność stworzenia programów zdrowotnych, które będą promować zdrowy styl życia oraz edukację na temat profilaktyki udaru. Zapewnienie stabilizacji ekonomicznej oraz dostępu do wiedzy o zagrożeniach udarem jest kluczowym elementem profilaktyki. Lekarze są zachęcani do stosowania skutecznych, ale ekonomicznych metod leczenia, aby wspomóc pacjentów, zwłaszcza tych z ograniczonymi zasobami.
Nowe wytyczne ASA wprowadzają szeroki wachlarz zaleceń, które, stosowane równocześnie, mogą znacząco zmniejszyć ryzyko udaru w różnych grupach pacjentów, a szczególny nacisk kładą na profilaktykę poprzez styl życia.
Źródło: foxnews.com. poradnikzdrowie.pl, ASA, "2024 Guideline for the Primary Prevention of Stroke: A Guideline From the American Heart Association/American Stroke