Główne przyczyny i czynniki ryzyka zatoru płucnego
Głównym sprawcą zatoru płucnego jest skrzep krwi, który najczęściej pochodzi z żył głębokich kończyn dolnych ,lub miednicy mniejszej. Skrzep ten może oderwać się i podróżować do płuc, gdzie blokuje przepływ krwi. Rzadziej zatorowi mogą sprzyjać czynniki takie jak tłuszcz po złamaniach kości, pęcherzyki powietrza, fragmenty nowotworów, płyn owodniowy czy materiał stosowany w zabiegach wewnątrznaczyniowych.
Ryzyko wystąpienia zatoru jest wyższe w określonych grupach osób:
● Osoby po 70. roku życia
● Osoby z przewlekłymi schorzeniami układu krążenia i płuc
● Osoby po zabiegach operacyjnych i długotrwałym unieruchomieniu
● Pacjenci z zaawansowanymi chorobami nowotworowymi
● Osoby z nadwagą
● Kobiety przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne, a także w ciąży i po porodzie.
Symptomy świadczące o zatorze płucnym
Objawy zatoru płucnego mogą pojawiać się nagle i są zwykle intensywne. Charakterystyczne symptomy to:
● Gwałtownie rozwijająca się duszność
● Sinica skóry
● Ostry ból w klatce piersiowej, często opisywany jako kłujący
● Suchy kaszel, możliwe krwioplucie
● Przyspieszenie oddechu i tętna, ogólne poczucie niepokoju i potliwość
● Możliwość zasłabnięcia lub omdlenia.
Diagnostyka medyczna i metody leczenia
Diagnostyka zatoru płucnego zwykle obejmuje kilka kluczowych badań:
● Angio-TK tętnic płucnych, umożliwiające ocenę stanu głównych naczyń płucnych,
● Perfuzyjna scyntygrafia płuc, rozważana jako alternatywa dla angio-TK,
● Badania krwi, w tym poziom d-dimerów, troponin oraz peptydów natriuretycznych, które mogą wskazywać na uszkodzenie tkanki sercowej.
Leczenie ma na celu szybkie przywrócenie przepływu krwi do płuc:
● Początkowo stosuje się heparynę niefrakcjonowaną, by zahamować dalsze krzepnięcie krwi
● Wprowadza się leki trombolityczne, które mają za zadanie rozpuszczenie zatoru
● W stabilizujących się przypadkach kontynuuje się terapię antykoagulacyjną, często z użyciem antagonistów witaminy K, takich jak acenokumarol czy warfaryna.
Powikłania związane z zatorem płucnym
Bez odpowiedniego leczenia zator płucny może prowadzić do poważnych komplikacji:
● Przewlekła zatorowość płucna
● Zawał płuca
● Nagłe zatrzymanie krążenia i śmierć
Zator płucny jest sytuacją wymagającą błyskawicznej diagnozy i interwencji medycznej, aby uniknąć tragicznych konsekwencji. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są kluczowe dla poprawy rokowań pacjenta.